Zetelverdeling

In Nederland worden in totaal 150 zetels verdeeld. Eerst krijgt elke partij de volle zetels die zij haalt met de kiesdeler. De zetels die daarna nog overblijven heten restzetels en die gaan naar partijen met het hoogste stemgemiddelde (D’Hondt). Voor de bekende “net wel / net niet”-situaties is uiteindelijk de allerlaatste restzetel bepalend.

Kiesdeler = (totaal aantal geldige uitgebrachte stemmen, incl. blanco) ÷ 150.

• Volle zetels: het aantal keer dat een partij de kiesdeler haalt.
• Restzetels: zetels die overblijven na de volle zetels; toegewezen op basis van het hoogste stemgemiddelde. Alleen de laatste restzetel beslist of een partij net een extra zetel krijgt of juist verliest.

Blanco stemmen en stemmen op partijen die niet minimaal één keer de volle kiesdeler halen, stromen automatisch door naar de restzetelverdeling. Door het systeem van het hoogste stemgemiddelde (D’Hondt) komen grotere partijen relatief vaker in aanmerking voor een (extra) restzetel.

Hoe werkt het hoogste stemgemiddelde (D’Hondt) per restzetel?

1. Bereken voor iedere partij het stemgemiddelde = (totaal geldige stemmen) ÷ (reeds behaalde zetels + 1). Reeds behaalde zetels = volle zetels + eerder toegekende restzetels.
2. De partij met het hoogste gemiddelde krijgt de volgende restzetel.
3. Herhaal dit totdat alle restzetels verdeeld zijn.
4. De allerlaatste restzetel bepaalt uiteindelijk wie net een extra zetel krijgt of net verliest. Immers net een extra zetel winnen betekent altijd de laatste restzetel winnen, terwijl net een zetel verliezen altijd betekent dat de laatste restzetel net niet behaald wordt.

Stemmen over geeft aan hoeveel extra stemmen een partij heeft boven het minimum dat nodig is om haar huidige zetelaantal te behouden en eventueel net aan de laatste restzetel te winnen.
Stemmen tekort geeft aan hoeveel stemmen de partij nog nodig heeft voor precies één extra restzetel, ten koste van een andere partij.

Bronnen en actualiteit: zodra de Kiesraad-uitslag beschikbaar is, wordt daarmee gerekend. Daarvoor wordt gerekend met ANP of NOS cijfers op basis van de bron met de laatste update. De kiesdeler en zetelverdeling worden automatisch bijgewerkt na elke binnengekomen stem.